Tiểu sử Đức Cha Đa Minh Maria Hồ Ngọc Cẩn (1876–1948)

Đa Minh Maria Hồ Ngọc Cẩn (1876–1948) là giám mục người Việt tiên khởi của Hạt Đại diện Tông Tòa Bùi Chu và giám mục người Việt thứ hai của Giáo hội Công giáo Việt Nam. Khẩu hiệu giám mục của ông: “Hết tình nhẫn nhục và tận tâm giáo huấn”.

Thân thế và tu học

Ông tên thật là Hồ Ngọc Ca, sinh ngày 3/12/1876 tại Thừa Thiên – Huế, trong gia đình có truyền thống học vấn. Mồ côi cha sớm, ông được mẹ đưa về quê ngoại nuôi dưỡng. Nhờ sự giúp đỡ của các linh mục, ông được nhận vào Tiểu Chủng viện An Ninh, sau đó học tại Đại Chủng viện Phú Xuân – Huế.

Linh mục và giáo dục

Thụ phong linh mục năm 1902, ông từng làm chánh xứ nhiều giáo xứ và là giáo sư đầu tiên người Việt tại Tiểu Chủng viện An Ninh. Ông góp phần thành lập Dòng Thánh Tâm Huế, xây dựng trường học và nhà in để phát triển giáo dục.

Giám mục và cống hiến

Năm 1935, ông được phong Giám mục Phó Hạt Đại diện Tông Tòa Bùi Chu, kế nhiệm chính thức năm 1936. Trong suốt thời gian lãnh đạo, ông cải tổ hệ thống đào tạo linh mục, mở chủng viện và phát triển giáo dục Công giáo. Ông tích cực ủng hộ chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, vận động giáo dân tham gia Tuần lễ Vàng và đóng góp tài sản cá nhân cho đất nước.

Qua đời và di sản

Ông qua đời ngày 27/11/1948, hưởng thọ 72 tuổi, an táng tại Nhà thờ chính tòa Bùi Chu. Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện văn chia buồn cùng giáo dân. Ông để lại nhiều công trình giáo dục và các sách về ngữ pháp Latin, tiếng Pháp, Toán và Văn học Việt Nam. Tên ông từng được đặt cho nhiều trường học tại Việt Nam.